Ile wynosi zasiłek dla bezrobotnych: Kuroniówka 2023

Zasiłek dla bezrobotnych (nazywany także kuroniówką) przysługuje osobom, które nie posiadają pracy zarobkowej. Aby otrzymać prawo do zasiłku dla bezrobotnych, należy spełnić odpowiednie warunki i złożyć wniosek i dokumenty. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, ile wynosi zasiłek dla bezrobotnych w 2023 roku oraz co zrobić, aby go otrzymać. W tym artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące zasiłków dla bezrobotnych w Polsce oraz przedstawiamy poradnik, jakie dokumenty należy przygotować i jak złożyć wniosek.

Aktualna sytuacja na polskim rynku pracy

Dane przedstawiane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) nie pozostawiają wątpliwości. Stopa bezrobocia wciąż spada, pomimo trudnej sytuacji gospodarczej oraz rosnących cen, co idzie w parze z coraz większym popytem na pożyczki online. Według najnowszych danych GUS, we wrześniu stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce wyniosła 5 proc., co oznacza, że utrzymuje się na tym samym poziomie od lipca 2023 r. Przekładając to na konkretne liczby, możemy zauważyć niewielki spadek liczby bezrobotnych do 776 tys. osób bez pracy we wrześniu. Dla porównania rok wcześniej liczba bezrobotnych wynosiła 801 tys. osób.

Warto również zwrócić uwagę na wskaźnik popytu na pracę. Według danych GUS pod koniec drugiego kwartału tego roku pozostawało wolnych 113,2 tysięcy miejsc pracy (o 1,5% mniej niż kwartał wcześniej). Wskaźnik wolnych miejsc pracy wynosi 0,90% i nie zmienił się od ostatniego kwartału. 

Przyjrzyjmy się tabeli prezentującej procent bezrobocia oraz liczbę osób bezrobotnych w Polsce z ostatniego roku^[2]:

Spore różnice w liczbie zarejestrowanych osób bezrobotnych występują także w różnych regionach Polski. Oto najnowsze dane opublikowane przez GUS^[1]:

Jak będzie kształtował się rynek pracy w przyszłości?

Rynek pracy wydaje się być w dobrej kondycji, jednak prognozy na przyszły, 2024 rok nie są już tak optymistyczne. Postępuje spowolnienie gospodarcze, którego efektem będzie utrudnienie wejścia na rynek osobom, chcącym rozpocząć swoją karierę zawodową. Przekłada się to na konkretne liczby – według danych znacznie łatwiej jest znaleźć pracę osobom w przedziale wieku od 30 do 50 lat (tutaj liczba bezrobotnych spada), a znacznie trudniej osobom przed 30. rokiem życia.

Obawy przed recesją panują także u samych przedsiębiorców. Według raportu „Barometru Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service, aż 35% właścicieli firm obawia się, że ich sytuacja pogorszy się w 2024 roku^[3]. Takie obawy podzielają głównie przedsiębiorcy z sektora handlu, administracji publicznej czy HoReCa. Głównymi powodami obaw są rosnące koszty prowadzenia działalności, wciąż wysoka inflacja czy presja płacowa.

Co to jest zasiłek dla bezrobotnych?

Zasiłek dla bezrobotnych to inaczej kuroniówka. Jest to świadczenie dla osób, które pozostają bez stałej pracy zarobkowej. Głównym zadaniem zasiłku dla bezrobotnych jest zapewnienie osobom nieuzyskującym dochodu z pracy środków potrzebnych na przeżycie. Szczegóły i podstawę prawną kuroniówki określa ustawa, która określa między innymi to, jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać zasiłek.

Warunki, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać kuroniówkę 

Zgodnie z ustawą, do uzyskania zasiłku dla bezrobotnych kwalifikują się osoby, które:

• zarejestrują się w powiatowym urzędzie pracy,
• posiadają co najmniej 18-miesięczny staż pracy,
• nie mogą uzyskać żadnej propozycji pracy, stażu, szkolenia, robót publicznych, które byłyby odpowiednie dla posiadanych umiejętności,
• były wcześniej zatrudnione i uzyskiwały wynagrodzenie minimalne, od którego była opłacana składka na Fundusz Pracy.

Pod uwagę brane są różne rodzaje zatrudnienia, w tym osoby, które:

• wykonywały pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem,
• świadczyły usługi na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej zdefiniowanej przez ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r.,
• opłacały składki na ubezpieczenia społeczne, jeśli prowadziły działalność pozarolniczą lub współpracę,
• wykonywały pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• wykonywały pracę w spółdzielni usług rolniczych, rolniczej spółdzielni produkcyjnej,
• opłacały składkę na Fundusz Pracy, jeśli praca była wykonywana za granicą,
• pracowały za granicą, jednak przybyły do Polski jako repatriant.

W staż pracy wlicza się także pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy, odbywanie służby wojskowej, urlop macierzyński i wychowawczy, uzyskiwanie renty rodzinnej. Do stażu pracy NIE wlicza się bezpłatny urlop wypoczynkowy powyżej 30 dni, praca na umowę zlecenie.

Co to jest Fundusz Pracy?

Fundusz Pracy jest funduszem celowym, którego zadaniem jest finansowanie różnych działań związanych z rynkiem pracy. Pieniądze z Funduszu Pracy są wykorzystywane do aktywizacji zawodowej osób poszukujących pracy i osób bezrobotnych, na przykład przez organizowanie szkoleń, kursów lub staży. Z Funduszu Pracy wypłacane są także dodatki dla bezrobotnych oraz specjalne środki dla pracodawców na zatrudnianie osób bezrobotnych.

Składki do Funduszu Pracy wpłacają głównie pracodawcy. Jest ona obliczana na podstawie liczny zatrudnianych pracowników oraz wielkości przedsiębiorstwa. Funduszem Pracy zarządza Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej na poziomie centralnym oraz wojewódzkie urzędy pracy na poziomie lokalnym.

Jaka jest wysokość zasiłku dla bezrobotnych w 2023 roku? Zasiłek dla bezrobotnych a staż pracy

Aktualnie kwota zasiłku dla bezrobotnych wynosi 1491,90 zł brutto. Zasiłek dla bezrobotnych netto wynosi więc 1357,63 zł. Jest to kwota maksymalna, którą osoba bezrobotna otrzyma w ciągu pierwszych 90 dni od momentu przyznania zasiłku dla bezrobotnych. Po trzech miesiącach kwota zostanie obniżona do 1171,60 zł brutto i 1066,16 zł netto. Maksymalna kwota zasiłku oznacza, że nie każda osoba bezrobotna otrzyma taką samą kwotę na konto. To, jaka ostateczna kwota zasiłku dla bezrobotnych zostanie przyznana zależy od stażu pracy. Szczegóły tego, ile trzeba przepracować, żeby dostać zasiłek dla bezrobotnych, przedstawia poniższa tabela:

*Powyższe kwoty kuroniówki są ważne do 31 maja 2024 roku.

Uwaga: to, ile wynosi kuroniówka zmienia się co roku, ponieważ zasiłek dla bezrobotnych jest waloryzowany. Aktualną kwotę zasiłku dla bezrobotnych można znaleźć na stronach Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.

Gdzie i jak złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych?

Istnieją dwie metody na złożenie wniosku o zasiłek dla bezrobotnych. Zawsze jednak odbywa się to za pośrednictwem powiatowego urzędu pracy. Poniżej przedstawiamy obie opcje:

1. Udanie się do powiatowego urzędu pracy: należy udać się do urzędu, który jest właściwy dla aktualnego miejsca zameldowania lub pobytu.
2. Zarejestrowanie się przez portal praca.gov.pl: należy jednak upewnić się, że osoba składająca wniosek posiada profil zaufany na ePUAP lub bezpieczny podpis elektroniczny. Należy także zeskanować wszelkie dokumenty, które są potrzebna do złożenia wniosku.

Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku o zasiłek dla bezrobotnych

Proces składania wniosku o zasiłek dla bezrobotnych nie jest niestety pozbawiony formalności. Wręcz przeciwnie – przed rozpoczęciem składania wniosku, niezależnie, czy jest on składany osobiście, czy przez Internet, należy przygotować sobie skany / ksera następujących dokumentów:

• dowodu osobistego,
• posiadanych świadectw pracy,
• świadectw ukończenia szkoły, dyplomów lub zaświadczeń potwierdzających ukończenie szkoleń i kursów,
• zaświadczenie od pracodawcy o wysokości zarobków i składkach,
• orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
• dokumentów, w których znajdują się ewentualne przeciwwskazania do wykonywania określonych pracy.

Inne dokumenty, które mogą być przydatne w zależności od sytuacji osoby bezrobotnej, to zaświadczenia z ZUS o pobieraniu zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i innych, informacja o wysokości pobierania renty rodzinnej, zaświadczenie o zawieszeniu działalności gospodarczej itp.

Kto nie otrzyma zasiłku dla bezrobotnych?

Istnieją pewne sytuacje, w ramach których powiatowy urząd pracy może odmówić przyznania zasiłku dla bezrobotnych. Ma to miejsce wówczas, gdy w okresie sześciu miesięcy przed dokonaniem wpisu do bazy osób bezrobotnych kandydat dobrowolnie zakończył stosunek pracy – czy to przez wypowiedzenie, czy w drodze porozumienia. W takim wypadku prawo do otrzymania zasiłku będzie zawieszone, chyba że zachodzą następujące okoliczności:

• doszło do porozumienia w wyniku zamknięcia firmy lub jej bankructwa,
• umowa została rozwiązana na skutek redukcji liczby pracowników, z przyczyn związanych z sytuacją w przedsiębiorstwie,
• wypowiedzenie związane było ze zmianą miejsca zamieszkania przez pracownika,
• zakończenie zatrudnienia nastąpiło bez uprzedzenia z powodu poważnego przekroczenia przez pracodawcę jego zobowiązań wobec pracownika.

Ponadto prawa do kuroniówki nie mają osoby, które:

• zostały zwolnione dyscyplinarnie,
• uzyskały rekompensatę za skrócony okres wypowiedzenia,
• są w trakcie odbywania praktyk absolwenckich, otrzymując za nie stypendium przekraczające połowę ustawowego minimum wynagrodzenia,
• po otrzymaniu skierowania nie zaangażowały się w zaproponowaną przez urząd pracy aktywność zawodową, taką jak przygotowanie do zawodu, kursy, praktyki, pracę lub innego rodzaju zatrudnienie.^[4]

Kiedy wypłacany jest zasiłek dla bezrobotnych?

Pojawienia się zasiłku dla bezrobotnych na koncie można spodziewać się już w następnym miesiącu po złożeniu i zaakceptowaniu wniosku o zasiłek w PUP. Zwykle pieniądze pojawią się na koncie do 14. dnia miesiąca.

Jak długo jest wypłacany zasiłek dla bezrobotnych?

Zasiłek dla bezrobotnych może być przyznawany na okres 6 miesięcy lub 12 miesięcy. Okres przyznawania zasiłku dla bezrobotnych zależy od stopy bezrobocia w danym powiecie. Im wyższa stopa bezrobocia w powiecie, tym dłuższy okres pobierania zasiłku.

1. Kuroniówka jest przyznawana na 180 dni:

• Jeśli w danym powiecie stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych wynosi mniej niż 150 proc. krajowej stopy bezrobocia.

2. Kuroniówka jest przyznawana na 365 dni:

• Jeśli w danym powiecie stopa bezrobocia w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych wynosi ponad 150 proc. krajowej stopy bezrobocia.
• Osobie bezrobotnej w wieku ponad 50 lat i minimum 20 lat stażu pracy.
• Osobie bezrobotnej posiadającej na utrzymaniu dziecko do 15. roku życia, przy czym małżonek także jest osobą bezrobotną lub zakończył okres pobierania zasiłku.
• Jeśli osoba bezrobotna samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko, które nie ukończyło 15 lat.

Utrata prawa do zasiłku dla bezrobotnych

Nie każdy, kto składa wniosek o przyznanie mu zasiłku dla bezrobotnych otrzyma takie świadczenie. Są także sytuacje, które mogą doprowadzić do tego, że wypłata zasiłku dla bezrobotnych zostanie wstrzymana. Do takich sytuacji należy:

• przyjęcie oferowanej pracy odpowiedniej do kwalifikacji osoby bezrobotnej czy innych płatnych zadań,
• uczestnictwo w pracach o charakterze użyteczności publicznej, w tym w projektach społecznych czy interwencyjnych,
• zaangażowanie się w programy stażowe, kursy lub inne formy doskonalenia zawodowego,

W wyniku powyższych działań, dana osoba nie tylko straci prawo do otrzymywania kuroniówki, ale traci też status osoby bezrobotnej. Ponowna możliwość zarejestrowania się i ubiegania o zasiłek jest możliwa dopiero po 6 miesiącach.

Różne warianty zasiłku dla bezrobotnych

Historie zatrudnienia są tak różne, jak historie samych pracowników. Tym samym pojawia się wiele pytań na temat opcji zasiłku dla osób w różnym wieku, z różnym stażem pracy czy typem zatrudnienia. W dalszej części tego artykułu postaramy się rozwiać jak najwięcej wątpliwości.

Zasiłek dla bezrobotnych za pracę na pół etatu

Osoby, które pracowały na pół etatu także mają prawo do uzyskania kuroniówki. W tym przypadku liczy się nie to, ile godzin było przeznaczonych na pracę, ale jak duże było uzyskiwane wynagrodzenie. Musi ono wynosić co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie, aby uzyskać prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Zasiłek dla bezrobotnych a urlop macierzyński i wychowawczy

Kuroniówka przysługuje także osobom, które zakończyły przebywanie na urlopie macierzyńskim, wychowawczym oraz rodzicielskim. Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje osobom, które podczas pracy uzyskiwały co najmniej minimalne wynagrodzenie. Nie ma na to wpływu fakt, że podczas przebywania na urlopie macierzyńskim nie jest wpłacana składka na Fundusz Pracy. Do powiatowego urzędu pracy należy zgłosić się i zarejestrować jako osoba bezrobotna po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego. W urzędzie należy przedstawić zaświadczenie z ZUS z informacjami o tym, w jakim okresie było pobierane świadczenie oraz co było podstawą jego naliczania. O zasiłek dla bezrobotnych mogą też ubiegać się osoby, które przebywały na urlopie wychowawczym, nawet do 3 lat.

Zasiłek dla bezrobotnych a własna działalność gospodarcza

Wśród osób bezrobotnych nie brakuje także przedsiębiorców, którzy z różnych powodów zmuszeni byli zamknąć swoją działalność i rozpocząć poszukiwania pracy. Oni również mogą otrzymywać zasiłek dla bezrobotnych, jednak najpierw powinni zarejestrować się w PUP jako osoby bezrobotne.

Zasiłek dla bezrobotnych po powrocie z zagranicy

Osoby, które zdecydowały się na powrót z jednego z krajów Unii Europejskiej, Islandii, Norwegii, Szwajcarii lub Liechtensteinu, powinny zabrać ze sobą formularz PD U2, który mogą uzyskać w organie, który przyznaje zasiłki dla bezrobotnych w tych krajach. Następnie wystarczy złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych w powiatowym urzędzie pracy, aby móc uzyskać kuroniówkę na 3 miesiące (maksymalnie do 6 miesięcy). Kwota zasiłku dla bezrobotnych będzie taka sama jak w kraju dotychczasowego zatrudnienia.

Zasiłek dla bezrobotnych i dodatek solidarnościowy

Wiele emocji wzbudziło przyznanie dodatku solidarnościowego^[5], którego zadaniem miało być przeciwdziałanie negatywnym skutkom pandemii COVID. Osoby, które straciły pracę między innymi z powodu pandemii, po 15 marca 2020 r., przez trzy miesiące otrzymywały na konto kwotę 1400 zł w ramach dodatku.

Otrzymywanie dodatku solidarnościowego zawieszało jednak otrzymywanie kuroniówki. Była ona przyznawana ponownie dopiero po 3 miesiącach, czyli zakończeniu wypłacania dodatku solidarnościowego.

Bon na zasiedlenie 2023 – komu przysługuje?

Bon na zasiedlenie^[7] to stosunkowo mało znana opcja pomocy osobom bezrobotnym do 30. roku życia. Jest to jednorazowe świadczenie, wynoszące nawet do 12 000 zł, które można wykorzystać na dowolny cel. Aby otrzymać bon zasiedleniowy, należy spełnić określone warunki. Najważniejszym z nich jest wyprowadzenie się domu rodzinnego do innej miejscowości i podjęcie tam pracy lub zarejestrowanie działalności gospodarczej.

W nowej pracy należy uzyskiwać pensję o wartości minimalnego wynagrodzenia brutto, a miejsce pracy musi być oddalone co najmniej o 80 km od dotychczasowego miejsca zamieszkania. Osoba, która uzyska bon na zasiedlenie musi prowadzić działalność lub być zatrudniona przez co najmniej 6 miesięcy i podlegać ubezpieczeniom społecznym.

Projekt ustawy o aktywności zawodowej – czy czekają nas zmiany?

Projekt ustawy o aktywności zawodowej w Polsce powstał w ramach odpowiedzi na dynamiczne zmiany na rynku pracy. Zdaniem twórców projektu, obecny system w Polsce jest przestarzały, ze względu na delegowanie urzędom pracy zadań bezpośrednio niezwiązanych z aktywizacją zawodową. Urzędy Pracy mają też niski poziom skuteczności w zakresie zatrudniania, niską aktywność zawodową, niedobór pracowników, oraz niskie uczestnictwo w kształceniu ustawicznym. Sytuacja na rynku pracy w Polsce skomplikowała się także z powodu napływu obywateli Ukrainy, co stworzyło nowe wyzwania związane z integracją obcokrajowców na polskim rynku pracy.

W projekcie ustawy zawarto następujące zmiany:

• zaprzestanie przyznawania osobom zarejestrowanym jako bezrobotne przyznawania ubezpieczenia zdrowotnego – ma to docelowo zredukować liczbę osób zarejestrowanych w urzędach pracy jedynie dla uzyskania świadczeń medycznych,
• wprowadzenie specjalnych instrumentów aktywizacyjnych dla rodziców i kobiet powracających na rynek pracy,
• uproszczenie procedur urzędniczych oraz zwiększenie mobilności i dostępności usług poprzez cyfryzację.

Bezpośrednim efektem wprowadzenia ustawy w życie ma być oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego, przez co zmniejszy się liczba osób rejestrujących się jako bezrobotne. To z kolei pozwoli urzędom pracy na skupienie się na efektywnym wspieraniu osób poszukujących pracy oraz pracodawców. Zmiany te mają na celu stworzenie warunków dla efektywnej aktywizacji zawodowej i lepszego dostosowania siły roboczej do potrzeb rynku, w tym wsparcie integracji obywateli Ukrainy oraz innych grup demograficznych.^[10]

Zasiłek dla bezrobotnych w pigułce

Zasiłek dla bezrobotnych to świadczenie, które pozwala uzyskać kwotę potrzebną na przeżycie w trudnym okresie pozostawania bez zatrudnienia. Aby uzyskać prawo do kuroniówki, należy jednak spełnić długą listę wymagań. Podsumujmy najważniejsze informacje na temat zasiłku dla bezrobotnych w 2023 r.:

• maksymalna kwota zasiłku dla bezrobotnych wynosi 1491,90 zł brutto i jest wypłacana przez pierwsze 3 miesiące, po 3 miesiącach kwota zasiłku spada do 1171,60 zł brutto,
• zasiłek dla bezrobotnych jest waloryzowany raz do roku,
• wysokość zasiłku zależy od stażu pracy – dostępne są trzy kryteria: do 5 lat, od 5 do 20 lat oraz powyżej 20 lat,
• zasiłek jest wypłacany przez okres od 6 do 12 miesięcy,
• aby otrzymać zasiłek, należy zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy lub online na stronie praca.gov.pl